หากถามว่า UPS คืออะไร คนส่วนใหญ่คงจะทราบกันดีแล้วว่าคืออะไร ทำหน้าทีอะไร และอาจจะมีบางคนที่ยังไม่ทราบว่า UPS คืออะไร เพราะฉนั้นเราจะมาบอกกันเกี่ยวกับ ความหมาย หน้าที่การทำงาน และชนิดต่างๆของ UPS กัน 

UPS คืออะไร

คำว่า UPS ย่อมาจาก “Uninterruptible Power Supply” หรือที่เรียกกันว่า “เครื่องสำรองไฟฟ้า” นั้นเอง ซึ่งมันก็คือ อุปกรณ์ไฟฟ้าชนิดหนึ่งที่สามารถทำการจ่ายพลังงานไฟฟ้าให้กับอุปกรณ์อื่นๆที่อย่างต่อเนื่อง ในเวลาที่ไฟดับ หรือเกิดปัญหากับแรงดันไฟฟ้าผิดปกติ UPS ก็จะปรับแรงดันไฟฟ้าให้คงที่อยู่ในระดับที่ปลอดภัยให้กับอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ

หน้าที่และการทำงานของ UPS

               UPS เมื่อรับพลังงานไฟฟ้าเข้าไปในตัวแล้ว ไม่ว่าสภาพกระแสไฟที่เข้ามาจะเสถียรหรือไม่เสถียร UPS ก็จะทำการปรับแรงดันไฟให้คงที่ เพื่อจ่ายให้กับอุปกรณ์ไฟฟ้าอื่นที่เราใช้งานได้ตามปกติ หลักการก็คือ ใช้วิธิการแปลงไฟฟ้ากระแสสลับ AC ไปเป็นไฟฟ้ากระแสตรง DC แล้วเก็บสำร้องไว้ในแบตเตอรี่ส่วนหนึ่ง เพื่อเป็นการสำรองไฟไว้ในกรณีเกิดปัญหากับไฟฟ้า เช่น ไฟตก ไฟดับ เป็นต้น ในกรณีนี้ UPS ก็จะนำไฟที่เก็บสำรองไว้ในแบตเตอรี่กลับมาใช้งาน โดยการแปลงไฟกระแสตรง DC กลับไปเป็นกระแสสลับ AC อีกครั่งเพื่อจ่ายไฟฟ้าให้กับอุปกรณ์ไฟฟ้าที่เราใช้งานตามปกติ

ภายใน UPS จะประกอบไปด้วย

               1 เครื่องประจุแบตเตอรี่ (Charger) หรือเครื่องแปลงกระแสไฟฟ้า AC to DC (Rectifier) ทำหน้าที่รับประแสไฟฟ้ากระแสสลับ AC จากไฟบ้าน เพื่อแปลงไปเป็นไฟกระแสตรง DC เพื่อเก็บไว้ในแบตเตอรี่

               2 เครื่องแปลงกระแสไฟฟ้า (Inverter) ทำหน้าที่แปลงกระแสไฟฟ้าภายใน เช่น แปลง AC to DC และ DC to AC เพื่อจ่ายไฟให้กับอุปกรณ์ไฟฟ้าที่เราใช้งาน

               3 แบตเตอรี่ (Battery) ทำหน้าที่เก็บพลังงานไฟฟ้าสำรองเพื่อใช้ในกรณีฉุกเฉิน เช่น ไฟตก หรือไฟดับ เป็นต้น

               4 ระบบปรับแรงดันไฟฟ้าอัตโนมัติ (Stabilizer) ทำหน้าที่ปรับแรงดันไฟฟ้าให้คงที่ เพื่อให้อยู่ในระดับที่ปลอดภัยต่ออุปกรณ์ไฟฟ้าที่ต่อพ่วง

ประโยชน์ของ UPS

               UPS  นั้น สามารถช่วยป้องกันอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นกับอุปกรณ์ไฟฟ้า เช่น คอมพิวเตอร์หรือ เครื่อง Server ต่างๆ ที่เกิดจากระบบไฟฟ้าที่ไม่เสถียร เช่น ไฟตก ไฟดับ หรือระบบไฟฟ้าขัดข้อง ทำให้จ่ายๆไฟได้ไม่เต็มกระแส โดย UPS ก็จะปรับกระแสไฟฟ้าให้อยู่ในระดับที่ดีเพื่อให้อุปกรณ์ไฟฟ้าสามารถทำงานได้อย่างต่อเนื่อง

ชนิดของ UPS

               เราได้ทราบความหมาย ส่วนประกอบต่างๆ และการทำงานคร่าวๆ ของ UPS กันมาแล้ว ที่นี้เรามาดูว่าเครื่องสำรองไฟที่เราเคยเห็น และเคยรู้จักมา มีกี่ชนิด

               ในปัจจุบัน UPS แบ่งออกเป็น 3 ชนิด คือ

               1 Offline UPS หรือ Standby UPS  จากปกติแล้ว อุปกรณ์ไฟฟ้า (Load) จะไดรับพลังงานจากระบบไฟฟ้าในบ้าน (Main) โดยตรง และในขณะเดียวกันตัวประจุไฟ (Charger) ก็จะทำหน้าที่แปลงพลังงานจากไฟฟ้า 220v AC (Main) เข้าไปเก็บไว้ที่แบตเตอรี่ด้วย และหากเกิดไฟฟ้าดับ Battery ก็จะจ่ายพลังงานไปให้กับ Inverter เพื่อแปลงกระแสไฟฟ้า DC ให้เป็นกระแสสลับ AC เพื่อให้ใช้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าได้ทำงานตามปกติ แต่ว่า UPS ชนิดนี้ออกแบบมาเพื่อให้ใช้กรณีที่ไฟฟ้าดับอย่างเดียว ไม่สามารถป้องกันกระแสไฟฟ้าที่ผันผวนได้ จึงมีราคาที่ค่อนข้างถูกกว่า UPS ชนิดอื่นๆ

               คุณสมบัติ Offline UPS

               -ราคาถูก

               -ป้องกันไฟดับได้อย่างเดียว

               -อายุการใช้งานของแบตเตอรี่และ UPS สั้น

-----------------------------------------------------------------------------

               2 Online Protection UPS หรือ Line Interactive UPS with Stabilizer  ซึ่งตัวนี้จะมีระบบจะออกแบบมาคล้ายกับ Offline UPS แต่ที่จะมีเพิ่มเข้ามา คือ ระบบช่วยปรับแรงดันไฟฟ้าอัตโนมัติ (Stabilizer) โดย UPS ชนิดนี้ถูกพัฒนาขึ้นมา เพื่อให้ช่วยเรื่องทำให้กระแสไฟฟ้าคงที่ ไม่เกิดการกระชากระหว่างไฟตก โดยหากกระแสไฟฟ้าไม่ได้มีการผันผวนมากนัก UPS ชนิดนี้ก็จะไม่ดึงเอาพลังงานจากแบตเตอรี่มาใช้งาน เป็นการรักษาแบตเตอรี่ไปด้วยภายในตัว จึงทำให้เป็นที่นิยมใช้กันมากในปัจจุบัน

               คุณสมบัติ Online Protection UPS

               -เหมาะสำหรับใช้งานการใช้งานในที่ที่มีความผันผวนของแรงดันไฟฟ้ามากๆ

               -มีระบบปรับแรงดันไฟฟ้าอัตโนมัติ (Stabilizer) ป้องกันปัญหาไฟฟ้าเกิน หรือไฟตก

               -สัญญาณรบกวนทางไฟฟ้าบางอย่างไม่สามารถผ่านตัว UPS เข้าไปยังอุปกรณ์ไฟฟ้าได้

               -มีอายุการใช้งานที่ยาวนาน

-----------------------------------------------------------------------------

               3 True Online UPS  เป็น UPS ที่มีศักยภาพสูงสุด เครื่องประจุกระแสไฟฟ้า (Charger) และตัวแปลงกระแสไฟฟ้า  (Inverter) จะทำงานตลอดเวลา สามารถป้องกันปัญหาทางไฟฟ้าได้ทุกกรณี ไม่ว่าจะเป็น ไฟตก ไฟดับ ไฟเกิน หรือไฟกระชาก ก็ยังสามารถปล่อยกระแสไฟฟ้าที่เสถียรให้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าได้โดยไม่เกิดความเสียหายแก่อุปกรณ์

               คุณสมบัติ True Online UPS

               -มีศักยภาพการทำงานสูงสุด และป้องกันปัญหาทางไฟฟ้าได้ทุกกรณี

               -ไฟฟ้าได้ได้ UPS ชนิดนี้ จะเป็นไฟฟ้าที่มีความสเถียรสูง ปราศจากสัญญาณรบกวนใดๆ

               - เหมาะสำหรับใช้ในการแพทย์ และเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ต้องการพลังงานไฟฟ้าที่เสียร

ที่มา: https://www.addin.co.th/blog/meaning-of-ups